Dictionary
Słowniczek
Smart
Smart

Jerzy z Podiebradów
Jiří z Poděbrad

9
Jiří z Poděbrad

Dąbrówka: Pamiętasz, że husyci stosowali nowoczesną technikę wojenną?

Mieszko: Oczywiście! Lubię takie tematy!

Dąbrówka: Ja nie bardzo, to taki męski świat...

Mieszko: No właśnie...

Dąbrówka: W takim razie opowiem Ci o tym, co działo się na ziemiach czeskich po wojnach husyckich.

Mieszko: Świetnie!

Dąbrówka: Po wojnach husyckich w kraju panował chaos. Królem został Albrecht Habsburski (zięć Zygmunta), który niestety zmarł przed narodzinami dziedzica. Syn Władysław urodził się po śmierci ojca, dlatego nosił przydomek Pogrobowiec /Pohrobek/. Królewicz Władysław był jeszcze dzieckiem, dlatego w jego imieniu rządził (jako regent) bogaty szlachcic – Jerzy z Podiebradów /Jiří z Poděbrad/.

Mieszko: To znana postać w historii czeskiej.

Dąbrówka: Tak, Jerzy z Podiebradów był pierwszym władcą w historii państwa europejskiego, który odrzucił wiarę katolicką, opowiedział się bowiem po stronie husytów. Gdy królewicz Władysław w wieku siedemnastu lat zmarł, Jerzy z Podiebradów został oficjalnie wybrany na króla, chociaż nie pochodził z dynastii królewskiej.

Mieszko: O, to nowość…

Dąbrówka: Niestety, część czeskiej szlachty nie była zachwycona wyborem Jerzego na króla, w dodatku król chciał, aby zwrócono mienie zabrane bezprawnie podczas wojen husyckich. Wybuchł bunt, który został stłumiony przez władcę.

Mieszko: Znowu zamieszki?

Dąbrówka: Znowu…. król husycki (tak nazywano Jerzego z Podiebradów) miał wielu wrogów wśród katolickiej szlachty Czech. W wyniku spisku szlachty papież Paweł II wykluczył króla z życia Kościoła katolickiego i nakazał wszystkim katolikom nieposłuszeństwo wobec Jerzego.

Mieszko: Jerzy z Podiebradów był w ciągłym konflikcie z papiestwem…

Dąbrówka: Niestety, taki był los Jerzego z Podiebradów. Warto dodać, że w historii Europy husycki król zapisał się jako władca, który proponował utworzenie ligi antytureckiej (tzw. Ligi Pokoju). W skład ligi miałyby wejść przede wszystkim: Czechy, Francja, Wenecja, Polska, Węgry, Burgundia i Bawaria oraz ewentualnie inne europejskie państwa chrześcijańskie. Takie stowarzyszenie miało zapewnić pokój między poszczególnymi państwami. W sprawach najważniejszych wymagana byłaby zgoda wszystkich członków, a w innych – większa liczba głosów. Jerzy z Podiebradów uważał, że wojny zawsze prowadzą do pogorszenia warunków życia w państwie, dlatego opowiadał się za pokojowym rozwiązywaniem sporów.

Mieszko: Miał rację! Czy udało się zrealizować te plany?

Dąbrówka: Niestety nie, na podobne rozwiązanie sytuacji politycznej w Europie trzeba było czekać długie, długie lata…

Mieszko: Tak się często dzieje z ludźmi, którzy wyprzedzają epokę, w której żyją…

Dąbrówka:   Jeżeli chodzi o sytuację  na ziemiach czeskich, wyobraź sobie, że katolicka szlachta chciała osadzić na tronie czeskim Macieja Korwina  /Matyasz Korwin/, króla węgierskiego. Doszło nawet do koronacji Korwina na króla Czech w roku 1469.

Mieszko: Co było dalej?

Dąbrówka: W 1471 roku Jerzy z Podiebradów umarł, a jego następcą został wnuk cesarza Zygmunta Luksemburskiego – Władysław Jagiellończyk, który był synem króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Jerzy z Podiebradów obiecał koronę czeską polskiemu królewiczowi jeszcze za swojego życia, w zamian za pomoc w walce przeciwko Maciejowi Korwinowi.

Mieszko: Trochę to skomplikowane…

Dąbrówka: A co jest ciekawe - Władysław II Jagiellończyk po śmierci Korwina zyskał w roku 1490 także tron węgierski, odtąd aż do końca pierwszej wojny światowej obydwa królestwa będą miały jednego władcę. Władysław, ze względu na swój charakter, zyskał od Węgrów przydomek Dobzse, co po łacinie znaczy „ rex bene” - "król dobrze". W historii bardzo często nadawano władcom przydomki. Władysław otrzymał przydomek „ król dobrze”, bo po prostu nadużywał tego słowa. Pomimo tego, że był królem słabym, za jego rządów na ziemiach czeskich panował pokój i kraj zaczął powoli rozkwitać.  Z inicjatywy króla Władysława II Jagiellończyka przeprowadzono przebudowę zamku na Hradczanach.  Za jego czasów wybudowano w Pradze między innymi Bramę Prochową  /Prašná brána/ oraz salę władysławowską  /Vladislavský sál /, w której koronowano władców czeskich, a obecnie wybiera się prezydenta.

Mieszko: Kiedy w telewizji zobaczę transmisję z wyborów prezydenta, to na pewno przypomnę sobie postać króla Władysława Jagiellończyka, a wcześniej Jerzego z Podiebradów.

Zapamiętaj!

Jerzy z Podiebradów - król czeski, który jako pierwszy władca europejski odrzucił wiarę Kościoła katolickiego.

Władysław Jagiellończyk - następca (na tronie czeskim) Jerzego z Podiebradów, nosił przydomek „król bene”.

Jiri_z_podebrad_3
Jiri_z_podebrad_1
Jiri_z_podebrad_2
Sala
władysławowska
Jerzy
z Podiebradów
Brama Prochowa
PRZYDOMEK
- nadana komuś dodatkowa nazwa, charakterystyczna dla danej osoby
REGENT
- osoba uprawniona do sprawowania władzy w imieniu władcy, gdy ten nie może wykonywać swoich obowiązków, np. z powodu zbyt młodego wieku, nieobecności w kraju lub poważnej choroby
DYNASTIA
- inaczej ród, pokolenie; grupa ludzi wywodząca się od jednego przodka
0 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000
I-VIII wiek IX wiek X wiek XI wiek XII wiek XIII wiek XIV wiek XV wiek XVI wiek XVII wiek XVIII wiek XIX wiek XX wiek XXI wiek